در این پست قصد داریم انواع خاویار را معرفی کرده و تفاوت آنها را بیان کنیم:

ماهیان خاویاری یا استورژون  :از خانواده تاس‌ماهیان، از جمله گونه‌های آب‌زی کم نظیری هستند که از قدمتی چند صد میلیون ساله که به عصر ژوراسیک باز می‌گردد بر خوردارند و از این رو ماهیان خاویار را فسیل‌های زنده جهان می‌نامند که همراه با تکاملی فیلوژنی تا به امروز باز مانده‌اند. این ماهیان به ۲۷ گونه و زیرگونه در جهان تقسیم می‌شوند که از این تعداد ۶ گونه در دریای خزر زندگی می‌کنند. ارزش ماهیان خاویاری بخاطر استفاده از گوشت آناننیست بلکه به خاطر تخم آنان است که به خاویار یا مروارید سیاه مشهور است. خاویار انواع گوناگونی دارد چون خاویار طلایی و سرخ و سیاه که البته در این میان خاویار سیاه از ارزشی قابل توجه برخوردار است.

دریای خزر به تنهایی ۹۳ در صد از خاویار و ماهیان خاویاری جهان را دارد. همچنین ۵ گونه از ماهیان خاویاری برتر جهان نیز در این دریا وجود دارند که به ترتیب کیفیت عبارت‌اند از «فیل ماهی»، «قره برون یا ماهی خاویاری ایران»، «ماهی خاویاری گلد (چالباش) یا روس»، «ماهی شیپ»، «ماهی ازون برون».

فیل ماهی : بزرگ‌ترین ماهی آب‌های داخلی ایران است که از نظر کیفیت خاویار رتبه اول را به خود اختصاص داده‌ است نام دیگر ان بلوگا است و نمونه‌هایی از آن با وزنی در حدود ۱۴۰۰ کیلوگرم و سنی بیش از ۱۰۰ سال صید شده‌ است. هر ۲ یا ۳ سال یک بار تخم ریزی می‌کند و بین ۱۴ و ۱۷ سالگی بالغ می‌شود و بهترین خاویار، گرانترین ماهی و خاویار جهان را دارد.

قره برون یا تاس‌ماهی ایران: در حال حاضر گونه‌ای مستقل محسوب می‌شود، اما پیش‌تر آن را زیرگونه‌ای از ماهی روس می‌دانستند. «قره‌برون» به ترکی به معنای «بینی سیاه» است که از رتبه دوم ارزش بر خوردار است. در حال حاضر به واسطه تکثیر مصنوعی از نقطه نظر تعدد از گونه روس پیشی گرفته‌است. از گونه روسی بزرگ‌تر می‌باشد و کیفیت خاویاری برتر از وی را نیز دارا می‌باشد از نظر ظاهری تا حدی شبیه به هم می‌باشند گرچه رنگی تیره تر همراه با رنگ دانه‌های سفید رنگ که تا بینی وی ادامه پیدا کرده وی را از نظر ظاهری از تاس ماهی روس جدا می‌کند. وزنی معادل ۶۰ تا ۱۳۰ کیلوگرم دارد و طولی معادل ۱ متر تا بیش از ۲ متر که در فاصله ۱۲ تا ۱۴ سالگی بالغ می‌گردد.

تاس ماهی روس یا چالباش :در زمره گونه‌هایی است که در تمام نقاط دریای خزر یافت می‌شود و خاویار آن را نیز به اصطلاح طلایی می‌نامند که از رتبه سوم ارزش بر خوردار است و در فاصله ۱۲ تا ۱۶ سالگی به سن تخم دهی می‌رسد و بالغ می‌شود. از طولی معادل ۱ تا ۲ متر بر خوردار است و وزنی معادل ۶۰ تا ۱۰۰ کیلوگرم.

ماهی خاویار شیپ :معمولاً ماهی مهاجری است که به واسطه تخم‌ریزی به سواحل ایران می‌آید و در رودخانه‌های آبریز دریای خزر تخم‌گذاری می‌کند. از عمری معادل ۳۰ سال بر خوردار است، سبک وزن است و از تعدد کمی هم بهره می‌برد. از نقطه نظر ارزش در رتبه چهارم قرار دارد. این ماهی بیش از ۱ متر طول دارد و وزن آن سبکاست و در فاصله ده سالگی تا ۱۴ سالگی بالغ می شود و به سن تخمگذاری می رسد.

ماهی اوزون برون (دراکول): کوچک‌ترین ماهی خاویار دریای خزر می‌باشد و در ایران به اشتباه به کلیه ماهیان خاویاری را اوزون برون می گویند. از نظر کیفیت در رتبه آخر قرار دارد زیرا خاویار آن ریزتر و ارزانتراست. از نظر تکثیر مصنوعی با مشکلاتی مواجه‌است و تعداد آن نیز در شرایط طبیعی رو به کاهش می‌رود. ترجمه نام آن ” بینی دراز” است. در فاصله ۸ تا۱۲ سالگی بالغ می‌شود. قد آن۱ تا ۱٫۵ متر و وزن سبک‌تری در مقایسه با دیگر ماهیان این خانواده در دریای خزر دارد.